HALANGAN-HALANGAN DALAM MELAKSANAKAN INISIATIF PENJIMATAN DAN KECEKAPAN TENAGA DI MALAYSIA

Di kebanyakan negara-negara yang maju seperti di Jepun,Amerika Syarikat dan Eropah dan sebahagian negara-negara membangun di rantau Asia seperti Thailand,China dan India, kecekapan tenaga merupakan satu perkara yang amat diberi perhatian dalam menguruskan penggunaan sumber tenaga masing-masing.

Walaupun inisiatif telah dilaksanakan terdapat kekurangan kesinambungan kepada usaha ini kerana pada masa ini tiada dasar yang komprehensif untuk kecekapan tenaga di Malaysia. Terdapat kekurangan penyelarasan di kalangan pelbagai projek, serta rancangan yang sesuai untuk meneruskan aktiviti-aktiviti selepas tempoh projek. Banyak projek-projek yang telah dilaksanakan dengan sokongan dari agensi-agensi penderma antarabangsa dan bantuan daripada pakar-pakar asing. Apabila projek-projek yang berakhir pembiayaan dan sokongan bagi inisiatif telah sukar untuk mengekalkannya.

Secara khususnya, berdasarkan kajian-kajian yang telah dijalankan di Malaysia , telah dikenal pasti terdapat beberapa halangan utama yang menghalang pelaksanaan kecekapan tenaga secara lestari di peringkat nasional iaitu iaitu:

i)            Tiada dasar dan  pelan tindakan yang menyeluruh di peringkat nasional untuk melaksanakan program kecekapan tenaga

Kecekapan tenaga telah menjadi sebahagian daripada Rancangan Pembangunan Malaysia setiap 5 tahun dalam Rancangan Malaysia(RM) sejak 10 tahun lalu tetapi pada masa yang sama tiada sebarang  pelan induk bagi pelaksanaan kecekapan tenaga telah dibangunkan dan dilaksanakan.

 Dalam setiap RM sentiasa ada bahagian yang menyentuh  mengenai inisiatif kecekapan tenaga yang perlu diambil di atas namun kebanyakannya, semua inisiatif yang dilaksanakan adalah didorong oleh projek-projek atau langkah-langkah  jangka pendek secara berasingan, tanpa sebarang penyelarasan yang jelas  di antara aktiviti dan objektif jangka masa pendek, sederhana dan panjang.

Secara umumnya  tiada pendekatan yang sistematik dan holistik telah diambil terutamanya oleh pihak kerajaan dalam pelaksanaan inisiatif-inisiatif kecekapan tenaga di negara ini. Kebanyakannya ia adalah langkah sementara dan inisiatif jangka pendek yang tidak mempunyai kesinambungan dan mampan dalam jangka masa panjang. Banyak inisiatif yang dijalankan oleh pelbagai agensi kerajaan dan pelbagai organisasi kerajaan lain dan swasta tetapi tidak diselaraskan.

Kerajaan juga dilihat telah hanya memberikan  banyak perhatian mengenai pengurusan dan perancangan untuk  sektor bekalan tenaga seperti bekalan elektrik manakalah  perhatian dan sumber-sumber yang diperuntukkan  untuk  pengurusan dan perancangan di sektor penggunaan tenaga atau permintaan adalah amat terhad.

ii)          Tiada rangka kerja perundangan dan peruntukkan undang-undang yang khusus untuk  kawalselia dan pelaksanaan kecekapan tenaga secara berkesan

 Undang-undang dan peraturan bagi sektor tenaga sedia ada kebanyakannya menumpukan tentang bekalan elektrik dan keselamatan dalam penggunaan tenaga elektrik. Buat masa ini tiada undang-undang secara keseluruhan dalam sektor tenaga dan undang-undang yang ada sekarang hanya merangkumi sektor bekalan dan sedikit dalam penggunaan tenaga elektrik sahaja manakala penggunaan tenaga-tenaga secara cekap  dalam bentuk thermal seperti stim,pemanasan, pengeringan dan penyejukan masih tidak dikawalselia.

Begitu juga, tidak ada rangka kerja undang-undang untuk meletakkan tanggungjawab untuk kecekapan tenaga dalam kerajaan dan dengan itu terdapat juga tiada rangka kerja untuk memberikan kuasa yang perlu kepada agensi kerajaan untuk melaksanakan wajib inisiatif kecekapan tenaga.

3) Tiada peneraju atau “champion” dalam mempastikan pelaksanaan kecekapan tenaga di peringkat nasional

Program dan projek kecekapan tenaga setakat ini telah dilaksanakan oleh agensi-agensi dan institusi-institusi berdasatkan kepada usaha mereka sendiri secara individu.

Dalam erti kata lain, tidak ada pihak berkuasa yang jelas bertanggungjawab secara menyeluruh bagi memastikan kecekapan tenaga memainkan peranan utama dalam perancangan tenaga negara.

Perancangan keperluan tenaga masih lagi berdasarkan ramalan permintaan dan perancangan bekalan, tanpa mengambil kira kecekapan tenaga dan pengurusan daripada segi permintaan pengguna.

Kepentingan untuk mempunyai peneraju atau badan kawal selia yang kompeten untuk memacu kecekapan tenaga adalah untuk melaksanakan dasar kecekapan tenaga nasional dan menguatkuasakan undang-undang dengan melibatkan semua pihak berkepentingan dan menyelia semua isu dan aktiviti yang berkaitan dengan kecekapan tenaga.

4) Harga tenaga atau bahan api  yang rendah

Harga elektrik dan bahan api yang disimpan di bawah kos sebenar penjanaan tenaga kerana subsidi minyak. Jumlah subsidi yang diberikan bagi penjanaan elektrik pada tahun 2009 adalah RM19billion. Harga tenaga di Malaysia adalah rendah berbanding dengan negara-negara jiran seperti Thailand dan Singapura di mana harga yang mencerminkan harga pasaran. Harga tenaga di Malaysia  adalah sangat rendah berbanding dengan negara-negara maju di mana harga tenaga adalah tertakluk kepada pelbagai cukai juga. Harga tenaga yang rendah menghalang usaha kecekapan tenaga kerana sebagai pengguna, mereka kurang bimbang tentang kos tenaga dan pelbagai jenis pelaburan  tenaga kecekapan tidak dibuat kerana  pulangan dari segi penjimatan kos tenaga yang kecil dan lebih lama tempohnya  kerana harga tenaga yang rendah

5) Kekurangan atau ketiadaan Pembiayaan kewangan

Pada masa ini, Kerajaan tidak memberikan apa-apa pembiayaan geran atau dana khas untuk melaksanakan kecekapan tenaga dalam skala yang besar manakala  rebat untuk inisiatif kecekapan tenaga hanya dalam tempoh yang terhad. Pembiayaan dari segi geran dan rebat bagi teknologi tenaga yang cekap akan membolehkan pengguna untuk memilih teknologi yang cekap tinggi. Walaupun ada insentif- insentif kecekapan tenaga yang disediakan, tidak ada bantuan kewangan daripada kerajaan untuk kecekapan tenaga.

Teknologi cekap tenaga menjalankan kos modal yang lebih tinggi daripada teknologi rendah yang cekap, ini meningkatkan beban pelaburan untuk sesiapa sahaja yang berminat untuk berbuat demikian. Bersama-sama dengan harga tenaga elektrik yang rendah dan, kebanyakan pengguna memilih teknologi yang paling tidak cekap untuk mengelakkan perbelanjaan yang lebih.

Tiada juga peruntukan dana yang khusus  untuk promosi kecekapan tenaga dan mewujudkan kesedaran yang berterusan. Insentif-insentif  yang diberikan pada masa lalu adalah semata-mata insentif fiskal dari segi cukai dan rebat cukai.

Rebat cukai hanya diberikan kepada syarikat-syarikat melaksanakan kecekapan tenaga hanya akan meningkatkan keuntungan projek. Proses permohonan pengecualian duti import dan cukai jualan telah terbukti agak rumit dan sukar untuk diperolehi dimana pengguna akhir perlu memohon pengecualian dan bukannya pembekal teknologi. Dalam usaha untuk mendapat manfaat daripada pengecualian duti import peralatan, permohonan mesti diluluskan sebelum peralatan yang memasuki negara ini. Ini menyumbang kepada tempoh proses yang lama  dalam pelaksanaan projek-projek dan dalam banyak kes ia menyebabkan peralatan yang lebih mahal sebagai pengimport perlu mengimport peralatan secara penghantaran satu persatu mengikut projek  dan bukannya secara import pukal.

6) Tidak konsisten dalam melaksanakan program kecekapan tenaga

Kebanyakan usaha menggalakkan kecekapan tenaga ialah secara projek dengan tempoh masa yang terhad. Projek-projek ini telah dapat membangunkan kapasiti dalam pelbagai institusi dan melaksanakan beberapa inisiatif kecekapan tenaga, tetapi aktiviti-aktiviti yang dimulakan telah menjadi perlahan atau dihentikan selepas pembiayaan projek ditamatkan. Kekurangan bajet tahunan kerajaan yang berterusan bagi aktiviti kecekapan tenaga mewujudkan keadaan di mana aktiviti projek adalah berdasarkan kepada dana yang ada. Ini membawa kepada inisiatif jangka pendek dan terlalu banyak bermula dan berhenti dalam aktiviti-aktiviti yang telah dimulakan.

7) Kurang sumber-sumber Kewangan Untuk Pelaksanaan Kecekapan Tenaga

Institusi-institusi kewangan pada masa kini tidak memihak kepada pembiayaan perniagaan kecekapan tenaga. Tiada kewangan khusus untuk kecekapan tenaga daripada institusi pinjaman komersil dan ia juga telah menjadi sukar untuk mendapatkan. Ini adalah disebabkan oleh hakikat bahawa bank-bank telah tidak dibina kapasiti yang mencukupi untuk berurusan dengan tenaga kecekapan penilaian projek dan skim pembiayaan projek.

Pinjaman untuk projek kecekapan tenaga biasanya diberikan berdasarkan pada cagaran daripada syarikat-syarikat yang memohon dan bukan pada kemungkinan keberkesanan  projek mencapai sasaran penjimatannya. Sama ada skim pinjaman untuk kecekapan tenaga bagi pengguna individu dan institusi-institusi kewangan biasanya akan mengesyorkan skim pinjaman tradisional seperti pinjaman jangka panjang dan pinjaman mikro kredit, jika seseorang individu ingin membeli peralatan cekap tenaga.

Berdasarkan kajian yang telag dijalankan oleh para pakar kecekapan tenaga di Malaysia dan daripada badan-badan antara bangsa dalam tahun 2009 hingga 2010, potensi penjimatan tenaga adalah amat besar sekiranya ianya dilaksanakan secara holistik dan strategic.

Dengan melaksanakan dasar kecekapan tenaga di peringkat nasional dan peruntukan dana hanya sebanyak lebih kurang  RM1 billion dalam tempoh 10 tahun, jadual di bawah ialah ringkasan potensi penjimatan  tenaga dan kos tenaga serta  pengurangan pembebasan gas karbon dioksida  dalam jangka masa pendek, sederhana dan panjang.

Sasaran	Jangka masa
	Pendek (2013)	Sederhana (2016)	Panjang/Jumlah (2021)
Penjimatan Elektrik (TWj)	2	15	80
Penjimatan Kapasiti Penjanaan (GW)	0.3	1.3	3.7
Penjimatan bil elektrik (RM Juta)	630	4,600	23,400
Pengurangan Gas Rumah Hijau  (ktCO2-eq)	1,800	13,000	64,000
Pengurangan penggunaan elektrik (%)	1.3	5.0	10.0

Di samping itu, berdasarkan anggaran keperluan kapasiti penjanaan elektrik yang diramalkan oleh  Jawatankuasa Perancangan and  Pelaksanaan Pembekalan Elektrik  dan Tarif pada  March 2011 ialah sebanyak lebih kurang 3.7GW menjelang tahun 2030.

Oleh yang demikian, hasil daripada pelaksanaan dasar kecekapan tenga nasional dalam tempoh 10 tahun ialah seperti berikut:

i)       Kos pembinaan loji janakuasa elektrik sebanyak lebih kurang RM5billion hingga RM17 billion boleh dielakkan.

ii)     Penjimatan kos-kos bahan api gas sebanyak RM22 billion dan arang batu sebanyak 1.4billion

iii)   Penjimatan subsidi untuk gas sebanyak RM15.87billion.

KESIMPULAN

Kegagalan Malaysia untuk melaksanakan program kecekapan tenaga diperingkat nasional yang holistic dengan mengatasi  halangan-halangan yang telah dibincangkan di atas akan menyebabkan kita akan lebih ketinggalan dalam menguruskan permintaan tenaga dengan lebih berkesan. Ini akan menyebabkan tenaga akan terus dibazirkan oleh para pengguna tanpa sebarang kawal  selia dan program-program sokongan yang berterusan untuk  menjadikan pengguna-pengguna menggunakan tenaga secara cekap.

Kesan langsungnya ialah, keperluan untuk membina lagi loji-loji janakuasa yang berasaskan bahan api fosil seperti gas, minyak dan arang batu menjadi semakin mendesak dengan kadar yang lebih segera.

Dengan kadar subsidi yang perlu ditanggung oleh kerajaan untuk bahan api-bahan api tersebut semakin meningkat dan rancangan rationalisasi susbsidi masih  belum dimuktamadkan pelaksanaannya atas sebab –sebab dan tekanan suasana politik, negara akan terus membazirkan sumber-sumber tenaga  terhad yang ada sekiranya tiada langkah-langkah strategik yang berkesan dalam menguruskan penggunaan tenaga oleh para pengguna